Διαχείριση Απώλειας – Υλικό

Χατζηνικολάου Σοφία

Τα παιδιά διαβάζουν τα συναισθήματά μας και τα αντικατοπτρίζουν

Μην προσπαθείτε να κρυφτείτε από τα παιδιά. Τα παιδιά συζητούν μεταξύ τους για όλα και στην αυλή του σχολείου δεν υπάρχουν μυστικά!

Μιλήστε με τα παιδιά σε απλή γλώσσα και με εκφράσεις κατάλληλες για την ηλικία τους. Δείξτε τους εμπιστοσύνη. Δώστε πληροφορίες, αλλά όχι προγνώσεις.

Επικοινωνήστε στα παιδιά την πίστη σας πως – άσχετα με το παρόν – ο κόσμος είναι ένα σχετικά ασφαλές μέρος και η ζωή όμορφη. Εξηγήστε τους πως πολλοί ενήλικες προσπαθούν για τη δική τους ασφάλεια (γονείς, δάσκαλοι, κρατικές υπηρεσίες).

Στα παιδιά αρέσει η επικοινωνία. Πείτε τι νιώθετε, τι σκέφτεστε, ενθαρρύνετέ τα να μιλήσουν και τα ίδια. Είναι σημαντικό να δώσετε αξία στα συναισθήματά τους και να προλάβετε παραπληροφόρηση και παρερμηνείες. Να κατανοήσει ακριβώς τι συνέβη στο αγαπημένο του πρόσωπο και γιατί συνέβη. Στη  συνέχεια να διατηρήσει ζωντανή την ανάμνηση του αγαπημένου του προσώπου με ποικίλους τρόπους

Ενεργοποιηθείτε και βρείτε τρόπους να βοηθήσετε. Πείτε ένα τραγούδι, μια προσευχή, προσφέρεται αίμα ή εθελοντική κοινωνική εργασία κτλ. Ανάλογα με την περίσταση. Εμπλέξτε τα παιδιά σ’ αυτή τη διαδικασία στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό. Δεν μετράει το μέγεθος της εμπλοκής αλλά η ίδια η διαδικασία.

Μιλήστε με τα παιδιά λίγο παραπάνω, δώστε τα σημασία λίγο παραπάνω, δείξτε πως είστε στο πλευρό τους, λίγο παραπάνω. Θυμηθείτε: Συχνά τα παιδιά έχουν παράλογους φόβους εμμονές.

Τα παιδιά θρηνούν (σε δόσεις), το ίδιο όμως έντονα, το ίδιο βαθιά αλλά ταυτόχρονα και διαφορετικά από τους ενήλικες. Μπορεί να μη μιλήσουν γι’ αυτό για πολύ καιρό. Να είστε διαθέσιμοι όποτε προκύψει!

Όσο το δυνατόν κρατήστε τις καθημερινές ρουτίνες σταθερές. Επιτρέψτε όμως λίγο χρόνο παραπάνω καθώς ο θρήνος εξαντλεί ενήλικες και παιδιά. Το να κάνουμε κανονικά πράγματα σε μη κανονικές στιγμές μας βοηθά να ισορροπήσουμε και πάλι.

Μετά από το συμβάν του θανάτου, το άτομο μπορεί να ξεκινήσει νέες φιλίες ή σχέσεις. Αυτή η προσπάθεια  θα το βοηθήσει να επανέλθει και να ενταχθεί στην πραγματικότητα και να αισθανθεί ότι μπορεί να συνεχίσει τη ζωή του.

Συζητάτε με τα παιδιά, δώστε έμφαση στις όμορφες στιγμές. Αφήστε τον φόβο, ασχοληθείτε με την αγάπη.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΝΘΟΥΣ

Η ζωή είναι ένας κύκλος ο οποίος ξεκινά από τη γέννηση και καταλήγει στον θάνατο. Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος θα λέγαμε. Το πένθος διαδέχεται τον θάνατο ως μια φυσιολογική αντίδραση όπου μπορεί να εκδηλωθεί με οποιοδήποτε τρόπο. Δεν υπάρχει προγραμματισμένη ή προβλεπόμενη αντίδραση, χρειάζεται χρόνος και χώρος για να εκφραστεί το άτομο που πενθεί και να προχωρήσει στη ζωή του αναγνωρίζοντας τι μπορεί να κέρδισε από αυτή. Ο θάνατος αποτελούσε πάντα για τον άνθρωπο ένα μυστήριο αλλά ταυτόχρονα και μια ανατροπή. Είναι ένα θέμα ευαίσθητο, οδυνηρό, τόσο δύσκολο να αγγίξεις και να μιλήσεις στην καρδιά κάποιου που πονά. Όταν πεθαίνει ένα αγαπημένο πρόσωπο πιστεύουμε ότι δεν ζούμε στην πραγματικότητα, ότι δεν έχει συμβεί σε εμάς. Νιώθουμε ένα κενό και βιώνουμε έντονο άγχος. Ένα σφίξιμο στο στήθος, ένα βάρος, ακόμη και το να σταθούμε όρθιοι φαντάζει μεγάλος κόπος.

Τι μας συμβαίνει; Γιατί αντιδρά έτσι το σώμα μας; Η απώλεια μπορεί να σημαίνει αβεβαιότητα ακόμα και αν κάποιος περιμένει να συμβεί. Κάθε μορφή απώλειας διαταράσσει τη ρουτίνα, τον τρόπο σκέψης και τους στόχους μας. Οι άνθρωποι καλούνται να οργανώσουν ξανά τη ζωή τους, να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, αφού πρώτα έχουν αποδεχτεί την κατάσταση. Η διαδικασία αυτή ακολουθεί συγκεκριμένα στάδια, όπως αναφέρει η βιβλιογραφία. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών έχει παρατηρηθεί ανάπτυξη ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για θέματα σχετικά με τη διαδικασία πένθους καθώς και τη συμβουλευτική υποστήριξη και θεραπεία συμπτωμάτων που σχετίζονται με αυτό. Οι σταδιακές πολιτιστικές και κοινωνικές αλλαγές, αποτέλεσαν εύφορο έδαφος για την ανάπτυξη των επιστημών ψυχοθεραπείας και συμβουλευτικής. Έτσι δημιουργείται η συμβουλευτική πένθους, η οποία έρχεται να στηρίξει όλους όσους εμπλέκονται με τον θάνατο ή σχετίζονται μ’ αυτόν. Οι ανάγκες λοιπόν δεν περιορίζονται στην ιατρική μόνο περίθαλψη αλλά είναι και συναισθηματικές. Στην διαδικασία του πένθους δεν σημαίνει ότι θα ξεχάσουμε το πρόσωπο που πέθανε, αλλά θα αποδεχθούμε το γεγονός και θα συνεχίσουμε να ζούμε διατηρώντας τις αναμνήσεις.

Περισσότερα στο παρακάτω άρθρο, καθώς και στα υπόλοιπα που επισυνάπτονται.